UI و UX چیست؟ تفاوت‌های UI و UX چیست؟

رضا عبدی

بروزرسانی: سه شنبه, ۲۲ خرداد ۱۴۰۳

اگر تا حدودی با دنیای دیجیتال آشنا باشید احتمالا این دو واژه UI و UX به گوش‌تان خورده است؛ به نظر شما معنای لغوی UI و UX چیست. کلمه UI، خلاصه شده عبارت User Interface بوده و به معنای رابط کاربری است و UX مخفف User eXperience بوده و معادل آن در فارسی تجربه کاربری است. در این بلاگ به بررسی تفاوت‌های UI و UX می پردازیم. با افراک همراه باشید.

UI چیست؟

حالا که یک مقدمه اولیه و توضیح مختصری از UI و UX به شما داده‌ایم، بهتر است یک به یک به سراغ هریک رفته و خیلی مفصل آن‌ها را بررسی کنیم. همان‌طور که در مقدمه مطلب اشاره کردیم که UI چیست. UI رابط کاربری است و به هر چیزی که افراد برای استفاده از یک محصول می‌بینند و با آن تعامل دارند، گفته می‌شود. به عنوان مثال فرض کنید که می‌خواهید یک پیراهن مردانه سفارش بدهید. وارد سایت فروشگاه موردنظرتان می‌شوید، در آن کمی می‌چرخید و در نهایت طبق سلیقه خودتان مدلی که خوش‌تان آمده و آن را پسندیده‌اید را انتخاب می‌کنید و آن را به‌صورت آنلاین خریداری می‌کنید. می‌توانید حدس بزنید که دقیقا UI در این خرید شامل چه چیزهایی بود؟

از کتابچه های الکترونیکی بخوانید

راهنمای طراحی لندینگ پیج برای کمپین‌های تبلیغاتی

دانلود رایگان

جالب است بدانید که از همان لحظه‌ای که وارد سایت شدید، به فونت نوشتاری آن نگاه کردید، رنگ‌هایی که در طراحی آن سایت استفاده شده بود را دیدید، پارچه و دکمه‌های پیراهن موردنظرتان توجه شما را جلب کرد و گشتید لینک خرید را در سایت پیدا کردید، همه این‌ها با هم UI محسوب می‌شوند.

تاریخچه UI

در دهه ۷۰ میلادی هرکسی که می‌خواست از کامپیوتر استفاده کند، باید حتما از چیزی به اسم رابط خط فرمان کمک می‌گرفت. ولی چرا؟ از آن‌جایی‌که رابط‌های گرافیکی که ما امروزه از آن‌ها استفاده می‌کنیم در آن زمان هنوز به صورت تجاری وجود نداشتند. درنتیجه، برای این که یک کامپیوتر کار کند کاربران می‌بایست از طریق زبان برنامه‌نویسی با یک‌دیگر ارتباط برقرار می‌کردند و برای انجام یک کار ساده به خطوط نامحدود کد نیاز داشتند.

برای اولین بار در دهه ۸۰ میلادی بود که رابط کاربری گرافیکی یا همان GUI توسعه یافت و این اتفاق دنیای کامپیوتر را متحول کرد. حالا بعد از توسعه GUI کاربران می‌توانند با ارسال دستورات بصری از طریق نمادها، دکمه‌ها، منوها و چک باکس‌ها با رایانه خود تعامل داشته باشند. این تحول در دنیای کامپیوتر به این معنا بود که دیگر هرکسی می‌توانست از کامپیوتر استفاده کند، بدون این که نیاز به کد نویسی داشته باشد و دقیقا از همین‌جا بود که انقلاب کامپیوتر شخصی شروع شد.

مطلب مرتبط
افزایش فروش شرکت‌ های B2B با تولید محتوای مناسب
بهترین تکنیک های بازاریابی در تعطیلات

این تحول زمانی جذاب‌تر شد که کمپانی اپل در سال ۱۹۸۴، کامپیوتر شخصی مکینتاش (Macintosh) را به بازار جهانی عرضه کرد. این کامپیوتر شخصی دارای رابط کاربر گرافیکی بود و با این که ساختار خیلی ساده‌تری نسبت کامپیوتر و لپ‌تاپ‌های امروزی داشت، ولی در زمان خودش پدیده بزرگی محسوب می‌شد. درواقع مکینتاش، اولین کامپیوتر خانگی و موفق در دنیای تجارت بود که از این نوع رابط استفاده می‌کرد. رفته‌رفته، کمپانی‌ها متوجه شدند که رابط‌ها باید با در نظر گرفتن نیاز و علاقه کاربران طراحی شوند؛ یعنی اگر کاربران نمی‌توانستند با کامپیوتر شخصی خود تعاملی که می‌خواستند و به آن نیاز داشتند را برقرار کنند، از فروش فوق‌العاده و استقبال مشتریان خبری نبود. درست در این زمان بود که GUI متولد شد و به مرور زمان نقش طراحان رابط کاربری خیلی پررنگ شد. چون مطابق با سطح انتظارت مردم هرروز بالاتر می‌رفت و اولویت طراحان، برآورده کردن این انتظارت بود. اکنون طراحان رابط کاربری، نه تنها بر روی رابط‌های کامپیوتری، بلکه روی تلفن‌های همراه، واقعیت افزوده و مجازی و حتی رابط‌های نامرئی یا بدون صفحه مانند صدا، ژست و نور کار می‌کنند.

مطلب مرتبط
چگونه از لینکدین نیرو استخدام کنیم؟

دیگر این روزها طراحان رابط کاربری وقت سر خاراندن هم ندارند و از همه طرف فرصت‌های شغلی بی‌شماری به سمت‌شان سرازیر شده است. طراحان رابط کاربری در این دوره و زمانه که همه‌چیز هوشمند شده، پیشنهادهای کاری زیادی برای کار بر روی وب‌سایت‌ها، برنامه‌های تلفن همراه، فناوری‌های پوشیدنی و دستگاه‌های خانه هوشمند دارند. راستش را بخواهید تا زمانی که رایانه‌ها هم‌چنان بخش جدانشدنی از زندگی روزمره ما هستند، سر طراحان کاربری شلوغ خواهد بود؛ چون در این دنیای مدرن که تکنولوژی از نان شب هم واجب‌تر شده، همیشه نیاز به ایجاد رابط‌هایی وجود خواهد داشت که کاربران با هر سن، پیشینه و تجربه فنی بتوانند به‌طور مؤثر از کامپیوتر و لپ‌تاپ و گوشی و هر چیزی که به این‌ها ربط دارد استفاده کنند. خب حالا که با UI آشنا شدید، برویم و ببینیم که دقیقا به چه چیزی UX می‌گویند.

UX چیست؟

تقریبا می‌شود گفت که User eXperience یا همان UX، مدل تکامل یافته UI است. بیایید دوباره به مثالی که کمی بالاتر درباره خریدن پیراهن از سایت گفتیم برگردیم. تصور کنید که وارد سایت موردنظر می‌شوید ولی به جای گرفتن حس خوب، کلی حس منفی به شما دست می‌دهد. چرا؟ چون مثلا در طراحی سایت از رنگ‌های خیلی تیره استفاده شده که چشم شما را اذیت کرده است یا مثلا لینک‌های خرید در سایت جایی قرار گرفته‌اند که دم دست نیستند و پیدا کردن‌شان برای شما خیلی سخت و زمان‌بر بوده است. خب، به زبان ساده می‌شود گفت که شما الان از UI سایت ناراضی هستید و با انتقاد کردن از آن کمک می‌کنید که در آن سایت، تغییراتی ایجاد شود که علاوه بر زیبایی، به راحت بودن مشتری هم اهمیت داده شود. یا مثلا از ظاهر پیراهن خوش‌تان می‌آید و آن را از سایت سفارش می‌دهید ولی بعد از یک‌بار پوشیدن آن پیراهن متوجه می‌شوید که این لباس فقط ظاهر زیبایی داشته، یعنی UI آن خوب بوده ولی محل قرار گرفتن جیب‌هایش اصولی نیست و شما وقتی آن پیراهن را می‌پوشید، اصلا احساس راحتی نمی‌کنید. پس UX سایت و پیراهن برخلاف UI آن‌ها اصلا خوب نبوده است.

در یک کلام می‌شود گفت که UX، همان تجربه مشتریان از محصولات و خدمات است. به تصویر زیر نگاه کنید تا متوجه شوید که یک UX خوب، چه ویژگی‌هایی دارد.

تصویری که در بالا می‌بینید، توانسته به طراحان UX کمک زیادی بکند تا آن‌ها بتوانند به UXهای بهتری برسند. یعنی با طراحی رابط‌های بهتر کاری کنند تا مشتریان تجربه خوبی از استفاده از محصولات مختلف داشته باشند. این محصولات و خدمات می‌تواند هر چیزی باشد، مثلا بازدید از وب‌سایت، خریدن سس کچاپ، سر زدن به اینستاگرام و هر چیز دیگری که فکرش را بکنید. درواقع طراحان UX سعی می‌کنند تا با بهتر کردن کار خودشان و در نظر گرفتن نظرات، پیشنهادات و انتقاداتی که از مشتری‌ها دریافت کردند، رابط‌هایی که طراحی کرده‌اند را بهتر کنند و تجربه زیباتری برای مشتریان رقم بزنند.

طراحان UX از نزدیک با طراحان UI، بازاریابان و تیم‌های مختلف کار می‌کنند تا از طریق تحقیق و آزمایش مشتریان و مخاطبان خود را درک کنند. آن‌ها از اطلاعاتی که به دست آمده برای بهبود کیفیت محصولات و خدمات خود استفاده می‌کنند و بر اساس تحقیقات کمی و کیفی که بر روی مشتریان و کاربران صورت گرفته، تلاش می‌کنند تا طراحی‌های بهتری برای محصولات و خدمات خودشان ارائه دهند.

پس می‌شود گفت که طراحان UX وظیفه دارند تا مطمئن شوند که شرکت، محصولات یا خدماتی را ارائه می‌دهد که نیازهای مشتری را برآورده می‌کند و به آن‌ها این امکان را می‌دهد که به نتیجه دلخواه خود برسند و همان چیزی که می‌خواهند را تجربه کنند.

احتمالا همین الان هم تا حدودی متوجه تفاوت‌های UX و UI چیست ولی اگر هنوز هم درباره تفاوت آن‌ها خیلی مطمئن نیستید، ادامه مطلب را دنبال کنید.

تفاوت‌های UI و UX چیست؟

بیایید برای شروع، موتور جستجوگر گوگل را در نظر بگیریم. به نظر شما چرا این موتور جستجوگر این‌همه طرفدار دارد؟ شرکت گوگل چطور توانسته است تمام رقیبان خود را از میدان رقابت به در کند و خودش یکه و تنها نظر ۷ میلیارد انسان که بر روی این کره خاکی زندگی می‌کنند را جلب کند؟ همین الان جستجوگر گوگل را باز کنید! چه چیزی می‌بینید؟ رنگ و لعاب فراوان؟ کلی زرق و برق؟ معلوم است که نه! تنها چیزی که در این موتور جستجوگر به چشم می‌آید، مفید بودن و کارایی داشتن آن است. یعنی در اینجا UI و UX دست به دست هم داده‌اند و با یک طراحی ساده ولی به‌شدت مفید، رضایت کاربران را جلب کرده‌اند. درواقع طراحان گوگل می‌دانستند که کاربران از این موتور جستجوگر، سرعت عمل بالا برای رسیدن به اطلاعات را می‌خواهند و نه چیز دیگر! پس، همان چیزی را به کاربران دادند که آن‌ها به دنبالش بودند. به همین سادگی!

https://www.usertesting.com/blog/ui-vs-ux

حالا که این موضوع روشن شد، به تفاوت‌های UI و UX می‌پردازیم:

UX بر روی تجربه مشتریان از استفاده از محصول تمرکز می‌کند ولی UI بر روی این که آن محصول از نظر مشتریان چگونه به نظر می‌رسد تمرکز دارد.
یک طراح UX به جنبه‌های مفهومی فرآیند طراحی توجه دارد ولی طراح UI بر روی عناصر ملموس‌تر تمرکز می‌کند.
UI چیزی است که توجه ما را جلب می‌کند و پلی است که ما را به محصول موردنظرمان می‌رساند ولی UX حسی است که در هنگام استفاده از محصول به ما دست می‌دهد.
UI بر روی محصول و طراحی آن متمرکز شده است، این که آن محصول چطور به نظر می‌رسد ولی UX بر روی مشتری و تجربه او هنگام استفاده از یک محصول خاص تمرکز دارد.

کلام آخر – تفاوت‌های UI و UX چیست

خیلی‌ها ممکن است که از قبل بدانند که مفهوم UI و UX چیست ولی دقیقا ندانند که این دو چه فرقی با یک‌دیگر دارند. البته این قضیه اصلا ایرادی ندارد چون در این مقاله هر چیزی که لازم بود بدانید را برایتان خیلی روشن و واضح توضیح داده‌ایم. به نظر شما این دو مفهوم چه تفاوت‌های دیگری با یک‌دیگر دارند؟